‘Ik wendde mij en mijn hart was er op uit om kennis te verkrijgen, onderzoek te doen en een wijze slotsom te zoeken en om goddeloosheid als dwaasheid en onverstand als verdwaasdheid te leren verstaan.‘ (Uit Prediker 7 vers 25)

Geciteerd: Wanneer we het boek Prediker isoleren van het geheel van de Schrift, wordt het voor ons geheel onbegrijpelijk.
Zoals we in het boek Job, in de redevoeringen van de drie vrienden, telkens onschriftuurlijke wijsheid aan het woord horen komen (terwijl het verzet van Job niet steeds onberispelijk is), zo horen we in het boek Prediker verschillende stemmen, en daaronder zijn er die spreken van een ijdelheid, die de wijsheid tot een geïsoleerd bezit maakt. De toon van het boek is dikwijls zo, dat we ons verbaasd afvragen: zijn dit nu gelovige Joden? (1)

Maar zoals we in het boek Job de sleutel tot het verstaan vinden in 42 vers 7, waar we lezen dat de Here de drie vrienden in het ongelijk stelt, zo geeft het nawoord van de uitgever de sleutel tot het verstaan van het boek Prediker. Zo begrijpen we, dat dit boek niet alleen toen het ontstond en uitgegeven werd Gods Woord bracht, maar dit ook doet voor de kerk van alle eeuwen.

Het boek Prediker getuigde in zijn eigen tijd van de duisternis, die er enkele eeuwen voor Christus geboorte heerste. Mensenleven onder Gods gericht is verijdeld leven. Dwars hiertegen in zegt de spreker van 3 vers 14 ‘Ik heb ingezien dat al wat God doet voor eeuwig is‘. In de kerk van Christus is het normaal, aandacht te hebben voor vernieuwing, de duurzaamheid en het eeuwig leven.
Maar die kerk zal toch ook aandacht moeten hebben voor de verijdeling van het leven, want haar geschiedenis is een aaneenschakeling van onrecht op de plaats van gerechtigheid. Zolang er nog de tussentijd is tussen Christus’ komst en Zijn wederkomst, is er ijdelheid. In die tijd geldt steeds: ‘als iemand kennis vermeerdert, vermeerdert hij smart‘.

Het boek Prediker werpt schel licht op ‘het stuk van de ellende van de mens’ en doet soms niet vermoeden, dat we dit stuk alleen als geloofsstuk kunnen leren. Het maakt de duisternis zichtbaar doordat het licht schijnt in de duisternis en de duisternis het niet kan verslinden. Met die duisternis hebben we ook vandaag nog allen te maken, we zijn die duisternis zelf in onze verijdeling. Daarin ontbreekt het ‘voordeel’, de geestelijke winst, omdat er ‘in mijn vlees geen goed woont’.

Het is iets te gemakkelijk, Romeinen 8 te lezen alsof Romeinen 7 niet bestond, en het is ‘voordeel’ eerst Romeinen 7 te lezen, daarna 8, en dan weer tot 7 terug te keren. Dan wordt die lezing een geestelijke winst en een behoud van het leven, een koopsom om het leven vrij te kopen van de ijdelheid. Zo wordt ook de lezing van het boek Prediker een voordeel, want Paulus is in Romeinen 7 niet minder pessimistisch dan de somberste stukken van het boek Prediker. En lezen we 3 vers 11, 3 vers 14v en 15v, dan klinkt daarin toch iets dat aan Romeinen 8 doet denken.

(1) De werkhypothese, waarvan de schrijver gebruik heeft gemaakt, namelijk dat het boek Prediker een verslag is van een discussie waaraan vele en in overtuiging uiteenlopende sprekers deelnamen, ligt zó voor de hand, dat we moeilijk kunnen aannemen dat ze nooit eerder geopperd zou zijn. In de ons bereikbare literatuur hebben we haar echter niet aangetroffen.

Bron citaten: Boek – ‘Heersende te Jeruzalem‘ – door prof. dr. K.J. Popma (1903-1986)

Zie ook:

• Prediker: De Qohèleth spreekt in de qahaal…
• Prediker: Het voordeel van de wijsheid…
• Prediker: De eeuw in hun hart gelegd…

Bron afbeelding: SlideShare