Theologische en kerkelijke vernieuwing als “gekkenwerk”?

Het ware Licht komt van boven

‘Waak op, word licht, want uw Licht komt en de heerlijkheid des HEEREN gaat over u op’ (Jesaja 60:1, weergave DB 1545)

(…) “We moeten hier scheiding maken tussen God en mensen, of tussen eeuwige en tijdelijke dingen. In tijdelijke dingen en die het menselijke leven aangaan, heeft de mens verstand en inzicht genoeg. Daarvoor heeft hij geen ander licht nodig dan het licht van zijn verstand. Om deze reden leert God ons in de Schrift niet hoe men huizen moet bouwen, kleren moet maken, trouwen, oorlog moet voeren en hoe je een schip moet besturen – of meer van dit soort dingen die in deze wereld worden gedaan. Want in die dingen heeft de [natuurlijke] mens genoeg aan het licht van de natuur.

Echter in Goddelijke dingen, daarmee bedoel ik zaken die God aangaan, zodat men doet wat God behaagt en waardoor men zalig wordt, daarin is de natuur helemaal stekeblind en onkundig. Zodoende kan ze onmogelijk precies aanwijzen waar het over gaat. Vermetel is ze evenwel genoeg, zodat ze zich daarop stort en aanvalt als een blind paard. Maar alles wat ze daarvan kan onderscheiden en daaruit kan concluderen, is zó zeker bedrog en dwaling als dat het zeker is dat God leeft.

Hier doet ze als de man die [zijn huis] op zand bouwt: hier gebruikt ze spinnenwebben om er kleren van te maken, zoals Jesaja zegt (vgl. 59:6). Hier neemt ze zand in plaats van meel en wil er brood van bakken. Hier zaait ze wind en oogst een wervelstorm (vgl. Hosea 8:7). Hier schept [of: mengt] ze lucht met een lepel, draagt het licht in een baktrog naar de kelder, of weegt de vlammen van het vuur op een weegschaal. Alles wat ze doet, is gekkenwerk – dat al eerder is gedaan, en weer opnieuw kan worden bedacht. Ze doet immers haar eigen ding alsof het een dienst aan God is – en toch is het niets!“

Het bovenstaande citaat komt uit de Wartburgpostille van 1521/1522. Luther heeft deze prekenserie geschreven tijdens zijn verblijf op de Wartburg, mede bedoeld als preekvoorbeelden voor de geestelijken die tot de evangelische leer overgingen. Luther heeft in het voorafgaande het verschil aangegeven tussen het licht van de natuur en het licht van de genade, tussen de werken van de wet en de werken van het geloof. Vooral in de laatste alinea weet Luther op een heel indrukwekkende en beeldende manier duidelijk te maken wat godsdienstige werken, die uit eigenwillige godsdienst voortkomen, bij God voor waarde hebben:

Maarten Luther: Kirchenpostille 1522, Epistel am Tage der heiligen drei Könige, Jes. 60:1-6, vgl. WA 10.1.1, 531, 5-24

Wilt u deze Luthercitaten ter kennismaking doorsturen aan uw vrienden. Er zijn geen kosten aan verbonden. Voor het aanmelden/afmelden van deze wekelijkse citaten kunt u gebruikmaken van dit e-mailadres info@maartenluther.com en van deze website: www.maartenluther.com (contact op de homepage)