‘Heer, God, mijn Redder, overdag schreeuw ik het uit, ’s nachts zit ik stil voor u neer.’
(uit Psalm 88 het 1e vers)

Geciteerd 1: Maar het verleden laat zich moeilijk helemaal uitwissen. Ik heb nog steeds behoefte aan een houvast. Aan een manier om om te gaan met de angsten die nog af en toe de kop opduiken. Die vond ik onlangs in een boek. Een boek over een filosofische stroming van meer dan tweeduizend jaar geleden: Hoe word je een stoïcijn? van Massimo Pigliucci.
Opgemerkt 1: ‘Nog steeds behoefte aan houvast’. Dat kan niet anders betekenen dan dat er behoefte aan houvast is die buiten jezelf ligt. Want het blijkt altijd weer – en ook de schrijver van dit artikel kan er niet omheen – dat de mens het verlangde houvast niet bij en in zichzelf vindt.

Geciteerd 2: Stel, zo schreef een van de stoïcijnen, dat een hond vastgebonden zit aan een kar. De kar vertrekt, maar de hond heeft daar weinig zin in. Dat dier heeft twee opties: hij blijft zich met alle macht verzetten of hij wandelt mee en probeert van die tocht te genieten. Aangezien de hond absoluut niets kan veranderen aan de snelheid en de richting van de kar kan hij het best voor de laatste optie kiezen.
Opgemerkt 2: Dit herinnert me aan wat Dietrich Bonhoeffer schreef over het Bijbelse profeet-zijn (1) en dat een profeet a.h.w. aan Gods wagen gebonden wordt en zich laat meevoeren, zoals vroeger een Romeinse keizer bij een triomftocht* wel overwonnen tegenstanders meevoerde…
* De door een Romeinse keizer behaalde zege moest een “rechtvaardige zege” (victoria iusta) zijn en dus in een “rechtvaardige oorlog” (bellum iustum) zijn behaald.

Geciteerd 3: Een van de centrale ideeën van het stoïcisme is dat het niet de gebeurtenissen zélf zijn die ons ongelukkig of angstig maken, maar ons oordeel erover. En dat laatste kan je wel sturen.
Opgemerkt 3: Dat is wat maakt dat de Psalmisten nooit wanhopen en ook geen vluchtweg gezocht en gevonden hebben in het stoïcisme.

Geciteerd 4: Deze stoïcijnse levenshouding wordt in het boek van Pigliucci mooi uitgewerkt. Je vindt er concrete tips die je deze manier van denken aanleren. Ik grijp er vaak naar terug. Natuurlijk is therapie vaak nuttig en ik ben al mijn therapeuten enorm dankbaar. Maar het is heel fijn om te beseffen dat ik het – mede dankzij dit boek – ook zelf kan.
Opgemerkt 4: De schrijver is blijkbaar (nog) niet stoïcijns genoeg om zijn therapeuten al te willen en kunnen afdanken: Je kunt toch niet weten of je ze alsnog weer nodig hebt als het met het stoïcijnse denken toch even niet lukt…

(1) ‘God, U voerde mij onweerstaanbaar, zodat ik me aan U overgaf. Heer, U hebt mij overgehaald en ik heb mij laten overhalen. Als een argeloze heeft u mij gegrepen en nu kom ik niet meer los van U. Nu sleept U mij weg als Uw buit, bindt ons aan Uw zegewagen en sleurt ons achter U aan, dat wij geschonden en gepijnigd aan Uw triomftocht deelnemen. Konden wij het weten, dat uw liefde zo’n pijn doet, dat Uw genade zo hard is? U bent mij te sterk geworden en U hebt overwonnen. Toen in mij de gedachte aan U sterk werd, werd ik zwak. Toen U het van mij gewonnen had, was ik verloren; daar was mijn wil gebroken, daar was mijn kracht te gering, daar moest ik de lijdensweg gaan, daar kon ik niet meer tegenstribbelen, daar kon ik niet meer terug, daar was de beslissing gevallen. Niet ik heb beslist, U heeft beslist. U hebt mij aan U gebonden in voor- en tegenspoed. God, waarom bent U ons zo verschrikkelijk nabij?’
Bovenstaande citaat is afkomstig uit ‘Bonhoeffers zelfidentificatie met Jeremia [2] – Belangstelling voor de profeten’- door A. Alderliesten (Culemborg) – in Protestants Nederland, februari 2015 (volgens Digibron)

Bron citaten 1-4: De Correspondent – ‘Deze 2000 jaar oude wijsheden helpen mij mijn moderne angsten te bedwingen’ – door Ruben Mersch (Correspondent Gezondheid)

‘Heer, Rechter van de wereld.
Doe mij recht Heer,
ik ben onschuldig, mij treft geen blaam.
Roep de goddelozen een halt toe
en wees de rechtvaardige tot steun.
U die hart en nieren doorgrondt
bent een Rechtvaardige God.’
(Uit Psalm 7 de verzen 9-10)

Bron afbeelding: YouTube (Bible Reading Psalm 7 – Geüpload door Doris S Wheeler)