“De waarheid zal u vrijmaken”, Johannes 8 vers 32.

Meest revolutionaire Woord…

De waarheid zal u vrijmaken. Dit is misschien wel het meest revolutionaire woord uit het hele Nieuwe Testament. Het wordt niet door de massa begrepen, maar alleen door iemand die revolutionair denkt en vooruitstrevend is. Het is daarom een heel exclusief woord. Voor de meesten blijft het een geheim of men maakt er een frase van. En dat is nog het gevaarlijkst. Want de frase stompt het revolutionaire af.

Dat (wij) blinden ziende mogen worden!
(zie Johannes 9)

De waarheid is in ons menselijk leven altijd een vreemde eend in de bijt. Maar we weten ook hoe het is als ons ineens de waarheid wordt gezegd. Toch is waarheid niet altijd de echte waarheid. Echte waarheid onderscheidt zich van iedere bombastische en nietszeggende waarheid door iets heel bepaalds voor ogen te hebben, dat er iets in werking wordt gezet, dat mensen worden verlost en vrijgemaakt.

Dat mensen de ogen worden geopend en dat zij zien dat zij tot nog toe in de leugen, de angst en de onvrijheid hebben geleefd, en dat de waarheid wordt teruggegeven. De Bijbel is hierover heel stellig: de mens leeft in slavernij en in de leugen; alleen de waarheid, die van God komt, maakt de mens vrij. Het is tegenwoordig (…) heel gemakkelijk te spreken over vrijheid.

Het is echter heel moeilijk om zó over vrijheid te spreken, zoals de Bijbel het doet. ‘De waarheid zal u vrijmaken’, is bepaald geen populaire zegswijze. Onze inzet, onze kracht, onze moed, ons ras, onze zeden; kortom: wij zullen onszelf vrijmaken! Dat is helder en populair geformuleerd. Maar wat moeten we met een woord als ‘waarheid’ in deze samenhang? Het woord ‘waarheid’ is impopulair geworden. Want wij voelen aan dat dit woord iets tegen ons heeft. (Zie Johannes 9 : 40-41)

Bang voor de waarheid?

(…) Wij zijn bang voor de waarheid. (1) Deze angst gaat in feite terug op een angst voor God. God is de waarheid en niemand anders. Wij zijn bang dat Hij ons plotseling met de (echte) waarheid confronteert en onze leugen aan het licht brengt. De waarheid is een macht die ons ieder moment kan vernietigen. Ze is niet de heldere hemel van begrippen en ideeën, maar het zwaard van God, de dreigende bliksem, die vernietigend de nacht verlicht. De waarheid is de levende God Zelf.

De mens wil niet sterven aan zichzelf!

Voor deze waarheid moet de mens sterven. En omdat de mens slim is en dit weet, daarom omhult hij zich met leugens en schijn. Hij wil de waarheid niet zien, want hij wil niet sterven. Daarom moet hij leren steeds beter, steeds geraffineerder, steeds dieper te liegen. Ja, hij moet het zo ver schoppen dat hij het zelf niet eens meer weet dat hij liegt en dat hij zijn eigen leugen voor waarheid houdt. En zover heeft de mens het al geschopt. En omdat hij het zover heeft geschopt, daarom houdt hij alles wat wij hier en nu hebben gezegd, voor overdrijving en onwaarheid.

Natuurlijk, eenieder die oprecht is zal toegeven dat de politieke leugen, de conventionele, de sociale leugen, het leugentje om bestwil een enorme macht over ons heeft. (…) En toch zijn wij het niet eens met de bewering dat er niet alleen veel leugens om ons heen zijn, maar dat wij zelf aartsleugenaars zijn.

En dat houden wij vol totdat God Zelf ons confronteert met de waarheid. En dan gaat het echt niet meer om politieke leugens of leugentjes om bestwil, maar dan gaat het om onszelf, om de manier waarop wij in het leven staan als leugenaar. Dan gaat het er onbarmhartig aan toe. Dan zullen wij worden aangeklaagd en voor de Rechter gesleept. Dan kunnen wij niet meer naar een ander wijzen, nee, dan worden wijzelf aangepakt.

De waarheid gekruisigd!

En dan overkomt ons iets heel merkwaardigs. Dan overkomt ons de waarheid. Ze komt ons tegemoet op een zeldzame manier. Niet in stralende heerlijkheid, maar als een gekruisigde waarheid, als de gekruisigde Christus. En de waarheid richt zich tot ons. Ze vraagt: wie heeft mij, de waarheid, gekruisigd? Maar ze zegt het zelf: dat heb jij gedaan (…). Jij hebt de waarheid van God gehaat. Jij hebt haar gekruisigd en je eigen waarheid gehuldigd. Jij dacht dat jij de waarheid in pacht had en de mensen er een plezier mee deed. Maar jij hebt jezelf tot God verheven. Jij hebt Gods waarheid geroofd. Jij dacht dat de waarheid maakbaar zou zijn, maar je bent op de troon van God gaan zitten en daardoor mislukt. Jij hebt de waarheid gekruisigd.

De broeder of zuster als concurrent!

En als het nog niet duidelijk genoeg is, dan zegt de waarheid: jij leefde in de wereld alsof je alleen bent. Jij vond in jezelf de bron van waarheid, maar die is alleen in God te vinden. Daarom haat je de andere mensen, die dit ook denken. Jij zag je broeder als een concurrent en zag niet in dat jullie allemaal leven van de waarheid van God. Je hebt jezelf uit de gemeenschap met God gestoten en je broeder incluis, en je denkt dat je alleen kunt leven. Jij haat God en je broeder, omdat zij jouw waarheid aan de kaak stelden. Dat was de leugen, daarom ben jij een leugenaar van de bovenste plank.

Slaaf van eigen haat!

Jouw hang alleen te willen zijn, jouw haat is de leugen. Daarom heb jij de waarheid van God gekruisigd. Jij denkt dat je vrij bent als je je losrukt en de waarheid haat. Maar je bent een slaaf geworden. Slaaf van je eigen haat, slaaf van je eigen leugen. De weg tot de waarheid en de vrijheid is voor jou versperd. Want deze weg heeft het kruis en de dood tot doel. Zo spreekt de waarheid tot ons. Haar laatste woord over ons met al onze vermeende waarheden is ‘dood’. Want het is de gekruisigde waarheid, die levend tot ons spreekt. Wie gelooft dit? Vandaag? Morgen? Op de Jongste Dag?

Geen liefde nodig?

Iets heel merkwaardigs is hier gezegd: onze leugen is een leugen tegen God. Wij zijn gekant tegen de werkelijkheid en de waarheid van God, tegen Zijn gemeenschap en genade, tegen Zijn liefde. Onze leugen haat de liefde van God, omdat zij denkt dat ze geen liefde nodig heeft. Het wezen van onze leugen is haat, omdat het wezen van de waarheid van God genade en liefde is. Dan is wel duidelijk dat waarheid en leugen niet zozeer iets zijn wat men zegt, maar ook wat men doet, dat is: waarin men leeft! Wie in de leugen leeft, leeft in haat. Hij komt niet van zichzelf los. Hij is aan banden Hij is zijn slaaf geworden.

Eerste stap…

Dit te erkennen is de eerste stap in de goede richting, het is namelijk de eerste stap om de waarheid van God te erkennen. Wie zichzelf ziet als slaaf van de leugen, de angst en de haat, die is al door God in de waarheid gesteld. Hij ziet in, dat zijn vermeende vrijheid slechts knechtschap is, en zijn vermeende waarheid leugen. Wie dit alles erkent en inziet zal ervan moeten zuchten: ‘Heere, maak mij vrij van mijzelf.’ En dan klinkt tot hem het woord: ‘De waarheid zal u vrijmaken.’

Het hangt niet van ons af!

Niet onze werken, onze moed, onze kracht, ons volk, onze waarheid maken ons vrij, maar alleen Gods waarheid. Waarom? Omdat vrij worden niet betekent: groot worden in de wereld, vrij van je broeder, vrij van God, maar vrij van jezelf, van de leugen, alsof alles in de wereld alleen om mijzelf draait, alsof ik alleen op de wereld ben, in het middel punt van de belangstelling sta; vrij van de haat waarmee ik Gods schepping veracht.

Oog krijgen voor de ander!

Gods waarheid zorgt ervoor dat ik oog ga krijgen voor de ander. Zij richt mijn in mijzelf gekeerde blik naar mijn broeder en zuster. En doordat zij dat doet, bewijst zij mij een daad van liefde en schenkt zij mij Gods genade. Zij vernietigt onze leugen en schept in ons waarheid. Zij vernietigt de haat en schept liefde. Gods waarheid is Gods liefde en Gods liefde maakt ons vrij van onszelf voor de ander. Vrij zijn betekent niets anders dan in de liefde leven. En in de liefde leven is niets anders dan in Gods waarheid leven.

De gevaarlijkste Mens/mens…

De mens die liefheeft omdat hij door de waarheid van God is vrijgemaakt, is de meest revolutionaire mens op aarde. Hij is de springstof onder onze maatschappij. Hij is de gevaarlijkste mens. Want hij heeft erkend, dat de mensheid ten diepste is bedrogen. En hij is ieder moment van de dag bereid het licht van de waarheid op haar te laten vallen, omwille van de liefde.

Juist deze storing die door deze mensen in de wereld komt, lokt de haat van de wereld uit. Daarom is de ridder van de waarheid en de liefde niet de held, die de mensen aanbidden en vereren, die geen vijanden heeft, maar degene die uitgestoten is en vogelvrij verklaard en zelfs gedood zal worden. (1, 2) De weg die Gods waarheid in de wereld ging, leidt tot het kruis. En nu weten wij dat alle waarheid die voor God blijft bestaan, bereid moet zijn aan het kruis genageld te worden.

Leven als ‘losgekochte’ slaven!

De gemeente, die Christus volgt, moet hiertoe bereid zijn. Zij zal omwille van de waarheid en de vrijheid door de wereld (2) gehaat worden. Maar ook een volk kan de waarheid en de vrijheid niet vinden als het niet bereid is geoordeeld te worden door de waarheid van God. Ook een volk blijft in de leugen en de slavernij, net zolang tot het alleen van God de waarheid en de vrijheid ontvangt, ja, wíl ontvangen, tot het weet dat de weg van de liefde leidt tot het kruis. Als een volk zich dit realiseert, dan zal het het enige volk zijn dat zich met recht een vrij volk mag noemen, het enige volk dat niet zijn eigen slaaf is, maar een vrije slaaf van de waarheid van God.

Door genade alleen!

Wij allen, een ieder afzonderlijk en als gemeenschap, voelen de drukkende last van onze kettingen. God, wij hunkeren naar vrijheid. Maar, o God, behoed ons ervoor een vals beeld van de vrijheid te scheppen en in de leugen te blijven. Geef ons de vrijheid die ons volledig op U en op Uw genade terugwerpt.

Gebed: Heere, maak ons met Uw waarheid, die onze Heere Jezus Christus is, vrij.
Heere, wij wachten op Uw waarheid. Amen.

(uit: Beter dan het leven van Dietrich Bonhoeffer, Ten Have 2005, p. 81-89)

(1) Zie ook: ‘Ik zal niet bang zijn‘…
(2) Die wereld, dat is ook ‘de wereld’ binnen Gods volk, binnen de gemeente van Jezus Christus zelf! Het is ook ‘de wereld’ in/van ons ‘natuurlijke hart’! (Zie Jezus woorden in Matteüs 15 : 1-20). Werd onze Heer niet gekruisigd door ‘kerk én wereld’?!

Bron: digibron-nl (sectie Bijbelstudie, publicatiedatum 01-07-2011)

Bron afbeelding:  DailyVerses-net