Ware gemeenschap, navolging en lijden!

(…) 14 Ik ben dankbaar, dat ik niemand van jullie ​gedoopt​ heb dan Crispus en Gajus; 15 zodat niemand kan zeggen, dat jullie in mijn naam ​gedoopt​ zijn. *
(Uit 1 Korintiërs 1)

Citaten 1:

• (…) Het fundament van de kerk*, zegt Bonhoeffer, is het plaatsbekledend handelen van Christus. De plaatsbekleding van Christus heeft voor de kerk drieërlei betekenis: „Hij deed wat niemand doen kon. In zoverre is hij de Heer. Hij deed het zo dat de hele nieuwe mensheid mee handelt en mee lijdt. In zover is Hij haar broeder. Ten slotte is hij de eenheid van de nieuwe mensheid, Christus als gemeente existerend. Daarmee zijn de drie fundamentele structuren van de kerk gegeven. De gemeente is gekarakteriseerd door het onderdaan-zijn, door het naast-elkaar-staan en het innigste in-elkaar-zijn.”
  * “Eén lichaam is het, en één Geest, gelijk gij ook geroepen zijt tot één hoop uwer roeping; één Heere, één geloof, één doop, één God en Vader van allen, Die daar is boven allen, en door allen, en in u allen” (Efeziërs 4 : 4 – 6).
• (…) Een kerk die zichzelf begrijpt als het lichaam van Christus moet een kerk zijn die leeft in navolging van Christus. Navolging, zo stelt hij vast, is meer dan geloof alleen, het gaat om geloof en gehoorzaamheid. Daar ergens, zo veronderstelt Bonhoeffer is het mis gegaan met de Lutherse kerk, ze hebben dat ”door het geloof alleen” van Luther verkeerd begrepen. Alsof het alleen maar gaat om wat – en/of dat (AJ) – je gelooft (van Christus en van jezelf – AJ) en wat je doet, dat doet er niet toe. „Goedkope genade”, noemt Bonhoeffer dat. Daartegenover staat de dure genade, de genade die van ons vraagt om Christus na te volgen.
• (…) Ik geef een klein voorbeeld van niet-religieuze interpretatie. In Bonhoeffers theologie tot aan de ethiek neemt het al eerder aangehaalde begrip ”plaatsbekleding” een belangrijke plaats in. Het betekent, dat Christus tegenover God onze plaats in heeft willen nemen en dat wij daarom ook plaatsbekledend in zouden moeten staan voor onze medemens. In de ethiek is Bonhoeffer tot de conclusie gekomen, dat dit begrip zozeer theologisch jargon is, dat niemand buiten de kerk daar iets van begrijpt. Daarom kiest hij voor de term ”verantwoordelijkheid”.
• De disciplina arcana (bijeenkomsten van kleine selecte gezelschappen) is er nu juist om gelovige mensen er blijvend bij te bepalen, dat wat wij in ons dagelijkse leven als verantwoordelijkheid voor onze medemensen en de wereld om ons heen beschouwen ten diepste voortkomt uit wat wij begrijpen als de plaatsbekleding van Christus. Want, zoals wij op de Witte Donderdag lezen: „Want Ik heb u een toonbeeld gegeven, opdat ook gij zult doen zoals Ik voor u heb gedaan.” (Johannes 13 : 15).

Citaten 2:

• (…) Terug naar de vreemdheid van de kerk in de wereld. Dat is wat ds. H. de Jong, Nederlands gereformeerd emeritus predikant te Zeist, wil. “En eigenlijk wil ik nog verder terug: naar de vreemdheid van God en Zijn Woord in de wereld.” Daarom, schrijft hij in de brochure “De zondagse preek: spitsuur van de Heilige Geest”, (2005) “haal ik de prediking van de straat en plaats haar terug in de gemeente.”
• (…) Over de kindernevendienst: “Wordt daarin voorbereid op het luisteren naar de onversneden prediking van Gods Woord?” Volgens ds. De Jong is het zijn onder de preek voor kinderen “uitermate vormend” – al sluit dat de kindernevendienst voor hem niet uit.
• (…) Kritisch staat de predikant ook tegenover de Nieuwe Bijbelvertaling. “Wij gebruiken in de kerk een Bijbelvertaling die niet de Bijbel bij de mensen maar de mensen bij de Bijbel brengt. () We behoeven de moeilijkheidsgraad van de Bijbel niet te verdoezelen door vertalingen die de suggestie voeren dat de Bijbel een hedendaags taalproduct is. De bijbel is een boek uit lang vervlogen tijden en ver gelegen streken. Dat mag aan een vertaling te merken zijn.” Laat, raadt hij aan, “in ieder geval de tekstlezing voor de preek in de gebruikelijke NBG-vertaling van 1951 gedaan worden.
• (…) “De zondagse preek is ook hantering van de sleutelmacht, zo luidt stelling 5. Dat besef is binnen de NGK goeddeels verdwenen, constateert ds. De Jong. “Gebruik – misbruik – onbruik, onthoud die trits maar! Veel goede dingen verdwijnen op die manier.”
• (…) Ik ervaar onze tijd anders, zo merkt ds. De Jong op. “Het maakt op mij de indruk dat God in onze dagen bezig is de kandelaar van Zijn Woord bij ons weg te nemen. Om die op andere plaatsen weer neer te zetten, dat wel. Maar wat ons betreft heb ik het toekomstvisioen van een schuilkerk. Echter, ook die schuilkerk zal uit het Woord gevoed moeten worden.”

Bron citaten 1: RD Opinie – ‘Bonhoeffer brengt kerk weer bij haar opdracht’ dr. Wilkemn Veen (1)
Bron citaten 2: Digibron.nl – ‘Ds. Henk de Jong – Woord blijft belangrijkste wapen van de Geest’ (2)

(1) De auteur is predikant van het Leerhuis Amsterdam Tenach en Evangelie van de Protestantse Kerk in Amsterdam. Dit artikel is een samenvatting van een lezing die de auteur hield voor de studentenvereniging van de Theologische Universiteit in Apeldoorn.

(2) De Jongs invloed en verdiensten voor de Bijbelwetenschappen worden breed erkend, alsook zijn originele bijdragen aan het publieke debat. In Kampen is sinds 2018 de Henk de Jong-leerstoel gevestigd, welke meekwam toen de Nederlands Gereformeerde Predikantenopleiding van TU Apeldoorn naar TU Kampen verhuisde. Met een eredoctoraat (6 december 2019) eerde de TU de naamgever van deze leerstoel en daarmee haar eigen alumnus.

Bron afbeelding:  PagadianDiocese-org