(…) Als de prins slechts wilde toestaan om in schuren en huizen het Evangelie
te preken (a),  zou hij het remonstrantisme  (b) doodpreken (1) …

Het volk, de predikanten en de overheid
en de verkondiging van Gods Woord…

(…) Daar heeft Maurits zeer beslist geantwoord dat de kerken toekwamen aan de gereformeerden. Op 23 juli 1617 bleef Maurits weg uit de hofkapel bij Uytenbogaert. Hij ging ter kerke bij de slijkgeuzen in de Kloosterkerk. Van Oldenbarnevelt kwam op 4 augustus met de Scherpe Resolutie. Daarin werd bepaald dat er geen synode zou worden gehouden en dat het leger onder bevelhebberschap van de overheid kwam te staan. Daarmee werd het ontnomen aan prins Maurits. Bovendien werden overheden in steden gemachtigd om eigen soldaten (waardgelders) in dienst te nemen om de samenkomsten van de dolerenden uit elkaar te jagen.

Zo was de verwarring tot een climax geklommen. Er was een theologische discussie over de verkiezingsleer. Er was een kerkrechtelijk geding om de vraag wat de reeds aanvaarde belijdenis betekende. Er was een kerkpolitiek conflict omtrent de relatie van de overheid en de kerk waarbij de contra-remonstranten ‘moderner’ waren dan de remonstranten in hun pleidooi om de overheid buiten de kerk te houden. Daar kwamen ook de internationale verhoudingen nog bij. Van Oldenbarnevelt oriënteerde zich op het roomse Frankrijk, terwijl Maurits zich richtte op het protestantse Engeland.

Voor Maurits was de maat vol, omdat het leger zich tegen gereformeerde volksgenoten zou keren en het gevaar van een burgeroorlog dreigde. In overleg met de Staten-Generaal trok Maurits naar Utrecht om daar de waardgelders af te danken. Van Oldenbarnevelt werd schuldig verklaard aan landverraad. Deze politieke wending gaf de ruimte om een synode te organiseren.

Ten slotte

We komen toe aan een terugblik op deze geschiedenis. Ongetwijfeld zijn er aan beide zijden van dit kamp onheilige krachten werkzaam geweest. Ondanks al deze menselijkheid en kleinmenselijkheid ging het wel ergens over, namelijk over Gods genade. Deze diepste intentie kunnen we niet uit het oog verliezen als we ons vandaag verdiepen in het belijden van Dordt.

Achteraf mogen we belijden dat Gods genadige hand in deze geschiedenis is geweest en dat we ook vandaag door dezelfde onweerstaanbare genade als vierhonderd jaar geleden zeker zalig zijn en worden.

Bron tekst: “De historische context van ‘Dordt’ – Gomarus of Arminius:  Een debat van eeuwigheidsbelang” door prof. dr. W. van Vlastuin in Protestants Nederland.

(b) (…) 3 Omdat ze Gods gerechtigheid (Christus Jezus!, Romeinen 3 : 21-31, 1 Korintiërs 13) niet kennen, proberen ze hun eigen gerechtigheid te laten gelden en verlaten ze zich niet op Gods vrijspraak. (Uit Romeinen 10)

(1)  Verzoek van Jacobus Trigland (1583-1654). Lees in dat  ‘doodpreken’  geen zelfvertrouwen maar het geven van alle (!) vertrouwen aan Gods Woord en aan het werk dat alleen de Heilige Geest met en door de verkondiging van dat Woord verrichten kan.

Opgemerkt bij de blog-titel:
‘Een debat van eeuwigheidsbelang?‘ Laten we dit debat en m.n. de neerslag daarvan (in de Dordtse leerregels) niet de eer geven die alleen aan onze drie-enige God en de verkondiging van Zijn Woord toekomt. Wanneer we letten op de ontstane verdeeldheid van de reformatorische/protestantse kerken (toen en naderhand) dan kunnen we alleen maar nederig schuld belijden over wat we met de (zeker ook wel noodzakelijke, maar vaak heftige) onderlinge debatten en met dit (menselijk) geschrift al of niet  bereikt en aangericht hebben. Overigens is dat zeker ook de strekking van het artikel en (dus) doel van de auteur geweest (en valt mee af te leiden uit andere publicaties van deze auteur).

(…) 1 Overigens, mijn broeders, verblijdt u in de Here! Hetzelfde aan u te schrijven is voor mij niet verdrietig en voor u is het veilig.  (…)
15 Laten wij dan allen, die volmaakt zijn, aldus gezind zijn. En indien gij op enig punt anders gezind zijt, God zal u ook dat openbaren; 16 maar hetgeen wij bereikt hebben, in dat spoor dan ook verder! (Uit Filippenzen 3)

Bron afbeelding:  Word For The Day