(…) 24 En laten wij op elkander acht geven om elkaar aan te vuren tot ​liefde​
en goede werken.  (Uit Hebreeën 10)

Gij zult de rustdag heiligen

(1) Met de naam ‘rustdag’ hebben wij die dag genoemd naar het Hebreeuwse woordje sabbat, dat eigenlijk ‘rusten’ betekent, dat is het werk laten rusten. Daarom zijn wij gewend te zeggen ‘het werk neerleggen’ of ‘een vrije avond hebben’.

Nu heeft God in het Oude Testament de zevende dag afgezonderd (geheiligd) en ingesteld om te rusten en Hij heeft geboden deze dag boven alle andere heilig te houden (vgl. Genesis 2 : 3). Wat het uitwendige betreft, is dit gebod alleen aan de Joden [Israël] gegeven, zodat zij met hun gewone werk mochten ophouden en rusten, waardoor zowel mens als beest op verhaal kwam en niet door voortdurende arbeid verzwakt zou worden (vgl. Exodus 23 : 12).

Zij hebben het echter later te nauw begrensd en op grove manier misbruikt, zo zelfs dat zij Christus om Zijn goede werken lasterden en deze werken niet van Hem konden verdragen, terwijl zij die zelf op de sabbat toch ook deden, zoals men in het Evangelie kan lezen (vgl. Mattheüs 12 : 1-13). Net alsof het gebod daarmee vervuld zou zijn, wanneer men in het geheel geen uiterlijk werk deed, wat toch niet de bedoeling was.

Daarom gaat dit gebod volgens de uitwendige betekenis ons christenen niets aan. Want het is slechts een ‘uiterlijk doen’ van het gebod, zoals andere instellingen van het Oude Testament aan bepaalde gewoonten, personen, tijden en plaatsen zijn gebonden waarvan wij nu door Christus zijn vrijgesteld (vgl. Kolossenzen 2 : 16-17).

Maar om een christelijke uitleg te geven voor de eenvoudige mensen over wat God in dit gebod van ons eist, moet men opmerken dat wij rustdagen niet zozeer voor de kundige en geleerde christenen houden, want zij hebben deze uitwendige rust nergens voor nodig, maar vooral ook om lichamelijke redenen en omdat het noodzakelijk is voor de werkende stand. Want de natuur leert en eist voor de gewone mensen en knechten en dienstmeiden die de hele week hun werk en ambacht met hard werken verricht hebben, dat ook zij een keer het werk mogen neerleggen om te rusten en bij te komen.

Hiermee is echter niet alles gezegd! Allermeest is de rustdag ingesteld om op deze dag – want anders kan men er niet toe komen – gelegenheid en tijd te hebben om de kerkdiensten bij te wonen. Met andere woorden: dat dan iedereen samenkomt om Gods Woord te horen en daarover te handelen en bovendien God te loven, te zingen en te bidden.

(1) Grote Catechismus, 1529
Maarten Luther: Deudsch Katechismus (Der Große Katechismus), 1529, vgl. WA 30.1,143,15-144,16

(…) 25 Wij moeten onze eigen bijeenkomst niet verzuimen, zoals sommigen dat gewoon zijn, maar elkander aansporen, en dat des te meer, naarmate gij de dag ziet naderen. (Uit Hebreeën 10)

Bron tekst: “Mijn enige troost – 365 dagen met de Heidelberger – Maarten Luther”  – “Zondag 38 – ‘Vierde gebod: Gij zult de rustdag heiligen‘) samengesteld door H.C. van Woerden, Den Hertog uitgeverij.

Bron afbeelding:  real as the street.org