(…) 1 Oordeel niet, opdat er niet over jullie geoordeeld wordt. 2 Want op grond van het oordeel dat je velt, zal er over je geoordeeld worden, en met de maat waarmee je meet, zal jou de maat genomen worden. (Uit Matteüs 7)
(…) 1 Zo moet men ons beschouwen: als dienaren van Christus, aan wie het beheer van de geheimenissen Gods is toevertrouwd. 2 Voor zulke beheerders is dit tenslotte het vereiste: betrouwbaar te blijken. 3 Nu raakt het mij zeer weinig, of ik al door u of door enig menselijk gericht beoordeeld word. Ja, ook mijzelf beoordeel ik niet. 4 Want ik ben mij van niets bewust, maar daardoor ben ik niet gerechtvaardigd; Hij, die mij beoordeelt is de Here. (Uit 1 Korintiërs 4)

(…) Paulus’ geschriften getuigen van zijn doorlopende strijd tegen de afvallige Hellenistische cultuur. Juist omdat hij zelf Hellenist is, en kenner van het Hellenisme in de diepste zin, is in zijn geschriften de sleutel tot het Hellenistisch leven te vinden.

Hij ziet deze Hellenistische cultuur als poging tot wereldcultuur, tot eenheid in afvallige zin: daarom scheert hij alles over één kam en zegt: zowel Jood als Griek. Maar hij weet ook zeer goed, dat in dat Hellenisme sterke innerlijke spanningen zijn. Zo kent hij behalve de onderscheiding – vaak toegespitst tot tegenstelling – Jood-Griek ook een andere: Griek-barbaar. In de gemeente te Rome zijn zowel „Joden” als „Grieken” ; zowel de een als de ander wil Paulus tot Schriftuurlijke zelfkennis brengen. En de zelfkennis kan niet bestaan zonder een levendig en levenskrachtig historisch besef. Beiden, zowel Joden als Grieken, moeten hun plaats in de historie kennen; daarom moeten beiden de geschiedenis als geheel overzien.

Daartoe biedt Romeinen 1 : 18-32 een leidraad meer speciaal voor de „Grieken”; daarop volgt in Romeinen 2 de betuiging, dat Joden en heidenen – „O mens, wie gij ook zijt” – een soortgelijke zelfkennis moeten hebben, omdat beider afval verwant is. Daarna komt een beschouwing, meer speciaal bestemd voor de „Joden”. Zij worden getekend als degenen, die „steunen op de wet en roemen op God en weten te onderscheiden waarop het aankomt”, vers 17-18. Zij achten zich „een licht voor degenen die in duisternis zijn”: zo wordt ons duidelijk de houding geschilderd van de Judaïst in zijn verhouding tot de heidenen; de Jood steunt op zijn Jood-zijn, op zijn kennis van de wet, dat is op zijn subjectief geloofsleven: ook hij eert dus het schepsel boven de Schepper.

En nu wijst Paulus het zwakke punt aan in dit geloof: als iemand op zijn eigen geloofsleven vertrouwt, dan steunt hij op een wankel fundament; dan bouwt hij zelfs op een ondeugdelijk fundament. Wánt het leven zelfs van de gelovige Jood is niet zo, dat hij er op steunen kan – en de gelovige Jood zal zich dan ook vroeg of laat van die zonde bekeren. Indien het geloofsleven als leidend element in heel het leven volmaakt was, dan zou hij er op kunnen steunen, bij wijze van spreken. Natuurlijk zou hij het juist dan niet doen, want de volmaaktheid van het geloof komt juist daarin uit, dat het niet op zich zelf vertrouwt.

Het geloof, dat uitmondt in de belijdenis van de tegenstelling Jood-Griek of Griek-barbaar, maakt de mens zelf tot maatstaf, verheft het subject-zijn tot wet. De Judaïst meet immers het mens-zijn af naar de maat van het Jood-zijn; en de Hellenist doet hetzelfde naar de maat van het Griek-zijn. Beiden, Judaïst en Hellenist, meten de mens af naar de mate van de in hun ogen normatieve mens, in het ene geval de Jood, in het andere geval de Griek. En in beide gevallen oordelen ze over anderen. Daarom zegt Paulus in Romeinen 2 : 1: daarom zijt gij niet te verontschuldigen, о mens! wie gij ook zijt, die anderen oordeelt; want waarin gij anderen oordeelt, veroordeelt gij uzelf, want gij die anderen oordeelt, doet… dezelfde dingen. (…)

Zie ook:  Paulus strijd tegen de “Judaïstische interpretatie” van het OT… (I)

Bron tekst:  “Evangelie contra evangelie – Joden en Grieken in het Nieuwe Testament” van prof. dr. K.J. Popma (1903-1986).

Bron afbeelding:  DailyVerses.net en SlideShare