(…) Kinderen, weest uw ouders gehoorzaam [in de Here],
want dat is recht (naar Gods wil)
(Uit Efeziërs 6 : 1-3)

‘Onderwijs over de goede werken’ – 1519 (XXXIII)

Het werk van het vierde gebod (I)

Eer je vader en je moeder…

(…) “Uit dit gebod leren we dat er na de voortreffelijke werken van de eerste drie geboden er geen betere werken zijn dan om al diegenen die gezag hebben over ons te gehoorzamen en te dienen.

Dit is waarom ongehoorzaamheid een zonde is die erger is dan moord, onkuisheid, diefstal, oneerlijkheid en alles wat daarmee gepaard gaat. Er is geen betere manier om het verschil tussen grotere en kleinere zonden te leren dan uit de (volg)orde van Gods geboden, hoewel er ook verschillen zijn in de werken van elk individueel gebod.

Wie weet niet dat het een grotere zonde is om te vloeken dan om boos te zijn, dat staken slechter is dan vloeken, en dat het slaan van vader en moeder erger is dan iemand anders slaan? Dus leren deze zeven geboden ons hoe we onszelf moeten oefenen in goede werken jegens onze medemensen, vooral ten opzichte van hen die gezag over ons hebben.

Het eerste werk is dat we onze eigen vader en moeder moeten eren. Deze eer bestaat niet alleen in het tonen van alle ontzag. Het betekent dat we ze gehoorzamen, eerbied hebben voor wat ze doen en wat ze zeggen, ze hoog achten, ruimte laten en (zo nodig) maken voor hen en accepteren en met respect overdenken wat ze (ons en anderen) zeggen.

Het betekent ook dat we hun omgaan met en hun onderwijzen en opvoeden van ons zonder klacht doorstaan, zolang dit niet in strijd is met de eerste drie geboden, en bovendien – wanneer we dat inmiddels zelf kunnen – hen voorzien van voedsel, kleding en onderdak wanneer ze in nood zijn. Want het is niet zonder reden dat hij heeft gezegd: ‘Gij zult hen eren.‘

Hij zegt niet: ‘Gij zult hen liefhebben‘, hoewel het ook dat betekent. Maar eren en ontzag hebben is hoger en meer dan alleen liefde, en omvat tevens een soort van vrees die zich verenigt met liefde en die zo’n effect heeft op een mens dat hij meer beducht is hen te beledigen dan dat hij bang is voor de daaruit voortvloeiende straf. Je kunt het vergelijken met het ontzag (en eerbied) dat ons vervult op of bij een bijzondere of heilige (gedenk)plaats en waarvan we toch niet wegvluchten maar juist moeite doen om daar te naar toe te gaan en er te verblijven.

Werkelijke eren is het soort eerbied en ontzag dat vermengd is met liefde. De andere vorm van vrees die zonder liefde is, is de angst voor die dingen die we verachten of mijden, bijvoorbeeld de angst voor de beul of die voor de straf en haar gevolgen. Daarin is geen eerbied en ontzag, want het is angst zonder liefde: in feite is het een angst vermengd met haat en vijandigheid. Hier geldt een spreekwoord van st. Jerome: Wat ons met angst vervuld, daaraan hebben we ook een hekel. (1)

God wil niet gevreesd of geëerd worden met dat soort angst, noch wil hij dat onze ouders geëerbiedigd worden vanwege dit soort angst, maar juist die van het eerste genoemde, het soort eerbied en ontzag vermengd met liefde en vertrouwen en wat (daarom) terecht respecteren van de ander (en elkaar) genoemd kan worden.

Maarten Luther: Dr. Martin Luthers Werke (Weimarer Ausgabe) WA 6, S. 250/251 (gebruikte vertaling: Luthers Works, American Edition, deel 44, blz. 80/81)

(1) Denk aan Luther’s eerdere ‘hekel aan God’, namelijk toen Hij God nog enkel zag (kon zien) als een toornige rechtvaardig Rechter en wreker van alle zonden.

NB. Deze Luther-quote is een (wat vrije) vertaling van de eerder in de Engelse taal gepubliceerde versie.

Bron tekst: If you would like to have these Luther Quotes sent to family or friends you can send (with their permission) their email address to: info@martinluther-quotes.com.
Or, you can use the web-form on the homepage of the website maartenluther.com. There you can find both options to subscribe and unsubscribe from our weekly quotes. The emails are free of charge and you are not asked for donations.

(…) Spreek tot de hele vergadering van de Israëlieten en zeg tot hen: Heilig zult gij zijn, want Ik, de HERE, uw God, ben heilig. Ieder zal voor zijn moeder en zijn vader ontzag hebben en mijn sabbatten houden: Ik ben de HERE, uw God. (Leviticus 19 : 2-3)

Bron afbeelding: Verse of the day – Knowing Jesus