‘En daarom danken wij God zonder ophouden, dat gij het Goddelijk woord der prediking van ons hebt ontvangen en aanvaard, niet als een woord van mensen, maar als wat het inderdaad is: het woord van God zelf. En het blijft ook werkzaam in u die gelooft.‘ (Uit 1 Tessalonicenzen 2 vers 13)

Geciteerd 1 (ND): Redding door het bloed van Christus, het kruis als verzoening van de zonden. Die klassieke protestantse heilsleer wordt zelfs in de kerk nauwelijks meer begrepen, ziet theoloog Stefan Paas, laat staan daarbuiten. Hij komt met een nieuw ontwerp: ‘Het is ‘vrede’ die de hele bijbelse heilsleer bij elkaar houdt.’
Geciteerd 2 (ND): De tragiek van deze ontwikkeling zit volgens Paas ingebakken in het ‘piëtistisch heilsdrama’, de klassieke protestantse reddingsleer, waarin het evangelie is versmald tot de bekering en de redding van de enkeling. Dat zette het hele leven onder spanning en kleurde de kijk op God, mens en medemens, op kerk en wereld, zending en evangelisatie.
Geciteerd 3 (RD): Het piëtistisch bekeringsdrama, dat zijn wortels in de Reformatie heeft maar vooral tot bloei kwam in de tijd van de Grote Opwekkingen in de achttiende eeuw, is in feite een moderne vorm van geloven: het is individueel en ervaringsgericht. Het hebben van een aantal overtuigingen is niet voldoende; je moet ze ook echt beleven.
Geciteerd 4 (ND): Maar anno 2023 is er dringend behoefte aan nieuwe taal (1), een herijking van de grondwoorden ‘heil’ en ‘redding’, zegt Paas in zijn huiskamer in Baambrugge. ‘Want wat niet wordt ervaren, kan niet heilzaam zijn.’ (…) We zullen het spreken over heil en redding, en dus ook bekering, opnieuw moeten inbedden in de vragen en zoektochten van nu.

Opgemerkt 1: De boodschap van het Evangelie is in de kern van de zaak een zeer eenvoudige boodschap, die vaak al na één ‘preek’ van de apostelen duidelijkheid verschafte (aan Joden en heidenen) over Gods reddende liefde, en die men dan ook aanvaardde (of verwierp) als de waarheid, als woorden van God Zelf – zie Galaten 4 : 13-20 en 1 Tessalonicenzen 2 : 1-13). Heel belangrijk was daarbij (na die aanvaarding) de Doop, die men direct al ontvangen mocht, want daar moesten ze later altijd weer op ‘terugzien/terugvallen’ en (dus) niet op wat ze tijdens een preek van de apostelen (of later) ervaren hadden en toen (mogelijk op grond daarvan) besloten hadden. Hun geloof moest rusten op de Goddelijke waarheid van het Evangelie, die door de Doop onweerlegbaar aan hen bevestigd werd/was, zodat zij allen direct al – wat hun redding betreft – zich gelijkwaardig mochten weten aan alle broeders en zusters in de betreffende gemeente en natuurlijk ook met die van gemeenten in andere plaatsen. Hoe deze gedoopte gelovigen voortaan zouden (samen)leven, daarin werden ze daarna verder onderwezen door de apostelen en hun medewerkers (zie hieronder).

Opgemerkt 2: Petrus schrijft – wetende dat zijn leven ten einde spoedt – aan de gemeente(n) dat ze er goed aan doen aandacht te schenken aan de woorden van de profeten en de aandacht altijd daarop gericht te houden, en dat met het oog op wat hij hen als opdracht meegaf in 2 Petrus 1 : 5-11. En Paulus schrijft dat elk van God gegeven Schriftwoord (het OT dus!) nuttig is om onderricht te geven, om dwalingen te weerleggen en om op te voeden tot een vruchtbaar leven. En nog altijd moeten de gemeenten het hebben van eenvoudige, betrouwbare Schriftverkondiging, niet om die te gebruiken om te ontdekken of zij misschien ook tot de uitverkorenen (‘bekeerden’) behoren, maar om te horen en te leren hoe zij als Gods – in Christus! – geredde (en daarom dankbare) kinderen hebben te leven in een wereld die (zich) naar het einde spoedt.

Hieronder nog het volgende citaat uit een preek n.a.v. woorden van de profeet Jesaja.

‘Maar de blinden zal ik op de weg leiden, die zij niet weten; Ik zal hen leiden op verborgen paden die zij niet kennen.‘ (Uit Jesaja 42 vers 16a)

Geciteerd 5: Deze blinden zijn de gelovigen, die geen hulp of raad in hun duisternis en bezwaren kunnen vinden, ja, geen einde aan hun kwaad en hun ongeluk kunnen zien. Daarom moeten ze zich wel aan het Goddelijk Woord vastklampen. Dit Woord verlicht hun duisternis, en het brengt hen op de weg die zij niet weten. Dat is: op de weg van het geloof in de dingen die je niet kunt zien en niet ervaart. Deze voortreffelijke tekst bevat een belangrijke les: dat we in alle gevaren en in alle noden, in alle aanvechtingen, eenvoudigweg onze ogen zullen sluiten en ons aan het Woord houden.
Zij die in gevaar willen omzien naar vleselijke middelen van hulp en raad (en dat kan ook nog weer een nieuw te ontwerpen theologie zijn!), die maken het verdriet en het hartzeer nog erger. Want ze doen niet anders dan zich tevergeefs afmatten en nog meer ellende veroorzaken (en dat is in het huidige kerkelijke leven bijna overal op te merken!). Er is ons geen andere weg getoond, waarop we midden in het gevaar zullen leven: dat we onze ogen zullen sluiten, en geloven (hoewel wij blind zijn!) dat God toch niet blind is, maar de uitkomst uit de verzoeking ziet en weet.
Al zou je ook in de diepten der zee zijn (niet alleen persoonlijk, maar ook als gemeenten/kerken), zoals Jona (en het volk Israël in de tijd van Jesaja), dan ziet God toch een weg en middel, waardoor Hij je weer aan land zal brengen. Want wie anders heeft zo’n weg voor Jona bedacht? Zo moeten wij ook blind zijn en niets zien, opdat alleen God alles ziet. We moeten worden als kinderen.
[Maarten Luther: Luthers Vorlesung über Jesaia (1527/30). WA 25, 89 ff; WA 31.2, 1 ff]

Leestip: Jesaja 42 : 14-25 ‘Een weg door de woestijn’ en ook Psalm 89.

(1) Ook Dietrich Bonhoeffer meende op een gegeven moment dat er een nieuwe taal door de gelovigen ontwikkeld en gesproken moest gaan worden… Maar we kunnen beter letten op wat hij zelf eerder al geschreven had, zoals dat te lezen valt in deze blog: ‘Vasthouden aan het Woord het een en het al!‘

Bron citaten 1-2,4: ND geloof – ‘Weinig mensen snappen het oude protestantse verhaal nog, merkt Stefan Paas. Hij doet een nieuwe poging’ – door Koos van Noppen
Bron citaat 3: RD Cultuur & boeken – ‘Christen heeft goed nieuws voor vandaag, vindt Stefan Paas: vrede’ – door Maarten Stolk
Bron citaat 5: ‘Vertroost elkaar met deze woorden…’ – Meditatie van 26 november – Den Hertog uitgeverij (2022)

Bron afbeelding: BiblePic-com