‘En Jezus ging door heel Galilea, lerende in hun synagogen en predikende het Evangelie van het Koninkrijk, en genezende alle ziekte en elke kwaal onder het volk. (Uit Matteüs 4 : 23, en zie ook: (1))
‘En hij (Paulus) predikte terstond Christus in de synagogen, dat Hij de Zoon van God is.‘ (Uit Handelingen 9 : 20, en zie ook: (2))
‘In afwachting van mijn komst moet je je toeleggen op het voorlezen uit de Schrift, op de prediking en het onderricht. (…) Neem je in acht, houd je aan de leer en blijf dat doen; dan red je zowel jezelf als hen die naar je luisteren.‘ (Uit 1 Timoteüs 4 uit de verzen 11-16 en zie ook: (3))

Opgemerkt 1: In de samenkomsten van de gemeente zal Gods Woord verkondigd worden en dat in overeenstemming met wat de kerk heeft leren verstaan uit Gods Woord en vastgelegd in bepaalde belijdeniswoorden (Apostolische geloofsbelijdenis, geloofsbelijdenis van Nicea en van Athanasius) en later ook nog in een aantal uitgebreidere belijdenisgeschriften. Dat geldt ook voor leerdiensten! Ook daarin dient de verkondiging van Gods Woord centraal te staan – dus niet de een of andere theologie, dogmatiek of kerkgeschiedenis – en hoe we dat hebben te verstaan en toe te passen, wordt ons voorgehouden door ds. F. van Deursen (1931-) in het (leer)boek(je) ‘De Heidelbergse Catechismus – Bijbels leerboek over de enige troost’ van ds. C. Vonk (1904-1993), want daar lezen we in het voorwoord: Hij (ds. Vonk) begon zijn catechismuspreken altijd met de volgende zin: “Gemeente, ik open u/jullie Gods Woord naar wat we daarvan belijden in Zondag ..”. Daarmee gaf hij te kennen dat hij niet over de catechismus ging preken, maar net als in de ochtenddienst Gods Woord ging openen, alleen ditmaal over het onderwerp dat die Zondag van de catechismus aan de orde stelde. Aan die openingszin hield hij zich ook. Hij trakteerde de gemeente niet op brokken theologie en verdunde dogmatiek, maar gaf haar voluit Schriftonderwijs.

Ds. Vonk schreef eerder een breed commentaar op de Catechismus en het Doopformulier, het was de neerslag van jarenlang preken en catechiseren. (…) Het is geen theologisch werk, maar laat overvloedig zien dat de catechismus als een echt belijdenisgeschrift de Schrift naspreekt. (…) Het boekje dat hier nu voor u ligt, is een herziene en verkorte uitgave van de genoemde brede verklaring en wel een die ds. Vonk op hoge leeftijd nog met de pen heeft geschreven en die nu (2010-2012) door mw. V.I. Kerkhof werd uitgetypt. En inmiddels (2013) is hiervan ook een vertaling in het Engels verschenen en wat later (2014) werd in Kenia door een pastor en zijn medewerkers een vertaling naar het Kiswahili (4) gemaakt en een gedrukte versie daarvan verspreid in Kenia, Congo en Oeganda.

Opgemerkt 2: Paulus schrijft aan de gemeente van Korinthe dat wat er in de samenkomsten van de gemeente gesproken/verkondigd werd, moest dienen tot opbouw van heel de gemeente. Degenen die daar de kennis en de gave voor hadden mochten het woord nemen (vergelijkbaar met het mogen spreken van een spreker in een synagoge) om het daarna ook nog door (de) andere (sprekers) te laten beoordelen, zodat die er (eventueel) nog hun commentaar op/bij konden leveren. De sprekers hadden het recht om elkaar te interrumperen en dan moest degene die (juist) aan het woord was (voorlopig) zwijgen…

Opgemerkt 3: Wanneer wij in onze samenkomsten (‘erediensten’?) een nabespreking willen houden, dan lijkt het me wijs om die nabespreking pas na het einde (na de zegengroet) van een dienst te beginnen. Dat heeft als voordeel dat degenen die er niet aan mee willen of kunnen doen dan naar huis kunnen gaan. Aan degenen die wel willen meedoen kan dan gevraagd worden om allemaal voor in de kerk plaats te nemen en dan ook liefst iedereen gebruik te laten maken van de microfoon (zodat alle vragen en commentaar goed verstaanbaar zijn voor iedereen). Tevens is het ook van belang dat er (bij de aankondiging al) verschil wordt gemaakt tussen een (werkelijke) nabespreking en/of het gelegenheid geven/krijgen om (alleen wat, liefst korte) vragen te stellen aan de voorgaande predikant, die dan vanuit zijn vakkennis opnieuw – (te)weinig of (te)veel – ‘zendtijd’ krijgt of neemt om de vragen van de vragenstellers van zijn repliek te voorzien.

(1) Handelingen 9 : 35, Marcus 1 : 39, Lukas 4 : 15, 13 : 10)
(2) Handelingen 13 : 5, 13 : 15, 15 : 21, 17: 11-12)
(3) 2 Timoteüs 2 : 2, 2 : 14-15, 3 : 16-17, 4 : 2 en Titus 2 : 1 en 3 : 8.
(4) Het Swahili (Swahili: Kiswahili) is een Afrikaanse taal die vooral in Oost-Afrika gesproken wordt door ongeveer 80 miljoen mensen.)

N.a.v. de middagdienst (met nabespreking) op zondag 13 augustus 2023 in GKv De Burcht (Barneveld) met ds. G.J. Oosterhuis (Hilversum).

Bron afbeelding: Buijten & Schipperheijn Motief
(Afgebeeld: Omslag boek van ds. C. Vonk)