‘Kunnen wij ons dan nog ergens op laten voorstaan? Dat is uitgesloten. En door welke wet komt dat? Door de wet die eist dat je hem naleeft? Nee, door de wet die eist dat je gelooft!’ (Paulus in Romeinen 3 vers 27)

Vooraf: Met een vuistdikke biografie ontrukte Mart van Lieburg neuroloog Abraham Gans (1885-1971) aan de vergetelheid.

Geciteerd 1: Behalve door de filosoof Heidegger moet hij door vele anderen zijn gevormd, maar hij laat zich daar niet over uit. Alle invloeden brachten hem uiteindelijk bij Micha 6 vers 8. Die tekst zag hij als een allesomvattende leefregel. We worden geroepen om recht te doen, lief te hebben en in deemoed te wandelen met God. Hij kwam tot die ontdekking toen hij eenzaam zat opgesloten in een cel van het huis van bewaring in Scheveningen, destijds bekend als het Oranjehotel.

In ’t sombre slavenhuis kroont Gij mij koning,
Gij maakt tot hoog paleis zijn wrede woning.
Vernederend geboeid, op barre steen gezeten,
Omhult me uw licht als stralende ereketen.
Meedogenloos gekweld vervult mij blijheid,
Verkoren tot uw dienst leef ik in eed’le vrijheid.

Geciteerd 2: Gans bezag Paulus als een Jood met afwijkende maar rijke gedachten. Dat geeft een heel andere blik. Hetzelfde geldt voor zijn boekjes over Jona en Job. Net als Job wist Gans zich verlaten door zijn vrouw, beroofd van kinderen en gesmaad door zijn vrienden. Juist daardoor raakte zijn oog gericht op God. In de woorden van Gans zelf: „Job gaat van wanhoop door vertwijfelend geloof over weifelend inzicht en opstandige vroomheid tot juichend berouw.” Dit vind ik woorden van een diepgang die je van weinig reformatorische kansels hoort.”

Geciteerd 3: „Hij zat op de brokstukken van zijn bestaan, zowel maatschappelijk als privé. Door die omstandigheden, maar ook door zijn nieuwe blik op het leven, ontwikkelde hij zich tot een psychotherapeut met een profetische boodschap. In zijn grote pand aan het Rapenburg in Leiden ontving hij zijn patiënten. In de ontmoeting met hen zag hij iets van de Ander met een hoofdletter. Daarin doet hij denken aan de Frans-Joodse filosoof Levinas en de bekende Belgische psychiater Dirk De Wachter.

Ik zal niet vreezen, niet versagen,
als duizend haters mij belagen;
Mij dekt een ondoordringbaar schild;
Ik heb het recht gewild,
Ik wilde van mijn vroegst beginnen
Slechts liefde beminnen,
Ik kende slechts één baan:
Met God in deemoed gaan.

Bron citaten: RD kerk & religie – ‘Abraham Gans ontwikkelde zich van neuroloog tot profetisch psychotherapeut’ – door Huib de Vries

‘Gelukkig wie de God van Jakob tot hulp heeft,
wie zijn hoop vestigt op de HEER, zijn God,
Die hemel en aarde gemaakt heeft,
de zee en alles wat daarin leeft,
Hij, Die trouw is tot in eeuwigheid.’
(Uit Psalm 46 de verzen 5-6)

Bron afbeelding: Caravan Sonnet